Ayvalık ve çevresindeki binaların tamamına yakını, belirgin ve ortak mimari özelliklere sahiptir.”Neo-klasik” adı verilen bu mimari, süregelen zamana karşın değerini yitirmeyen, çoğunluğun beğenisini kazanmış eski Roma ve Helen yapı izlerini taşıyan bir mimaridir. Yapı malzemesi, Sarımsak taşı, yani yıllar içinde söndürülüp çukurlarda dinlendirilmeye bırakılmış kireçtir. Eski adıyla Yeniçeri köyü, günümüzdeki adıyla Küçükköy’ de üretilmiş nitelikli tuğla, demir, kurşun, kereste Ayvalık’taki yapıların ayakta kalmasını sağlayan temel malzemelerdir.

100-150 yıllık geçmişiyle Ayvalık Rum Evleri, Anıtlar Kurulu tarafından koruma altına alınmıştır. Büyük bölümü tescillenmiş olan neo-klasik yapılar, pembe renkli sarımsak taşı ve ahşabın güzel uyumunu taşır. Yapılar genellikle iki ya da üç katlıdır. Zemin kat, işlik görevini görür. Orta katlar daha çok kışlık, üst katlar da yazlık mekânları barındırır. Hepsi, yöresel malzemelerle, yörenin iklimine en uygun biçimde yapılmış sağlıklı yapılardır.

Ayvalık Rum Evlerinde genellikle iki giriş kapısı vardır. Bunlardan biri işlik olarak kullanılan bölüme, diğeri ise oturma mekânına açılır. İşlik zaman zaman dükkân olarak da kullanılır. Kapılar, kemerli oluşları ve işçilikleriyle, basit ve sade görünümlü yapılara ihtişam katar. Kapılardaki zarif maden işlemeciliği, kapı tokmaklarındaki zarafetin çeşitliliği, Ayvalık Rum Evlerine özgü bir değerdir. Çamlık yöresindeki, 19. yüzyılın hemen başlarında yapılan yazlık evler, köşkler ve villalar ise, günümüzün beton binaları arasında haklı güzellikleriyle dimdik durmaktadır.

Kaynak: http://www.ayvalikturizmdanismaburosu.gov.tr